Tail Strike – Kuyruk Çarpması Nedir?

Tailstrike, Türkçe adıyla kuyruk çarpması uçağın kuyruk kısmının iniş veya kalkış sırasında piste çarpması – sürtmesiyle gerçekleşen olaydır. Havacılık tarihinde kuyruk çarpması sonucu gerçekleşen çok sayıda kaza bulunmaktadır. Gelin kuyruk çarpmasının nedenlerini hep beraber inceleyelim.

Tail Strike Oluşturabilecek Nedenler

• Yanlış Hesaplanmış Rotasyon Hızı

Uçuştan önce pilotlar uçağın ağırlığı, dışarıda ki hava durumu gibi değişkenleri hesaba katarak uçağın kalkış sırasında kaç derecelik flap e ihtiyaç duyduğunu; hangi hızda rotasyon yaparak burun havalanma hamlesini yapacağını hesaplarlar. Yanlış bir hesaplama uçağın kalkış sırasında kuyruk kısmının piste sürtmesiyle sonuçlanabilir.

• Kalkışta Yanlış Hücum Açısı

Uçaklar kalkış sırasında belirlenen hücum açısıyla burun kaldırarak havalanmak zorundadır. Belirlenenden büyük bir açıyla burun kaldırması durumunda uçağın kuyruğunu vurması kaçınılmazdır.

• İnişte Yanlış Hücum Açısı

Uçaklar iniş sırasında belirlenen uçağın belirlenen maksimum alçalma açışıyla piste yaklaşmalıdır. Aksi taktirde tail strike kaçınılmazdır.

• Yüksek Seviyeli Yan Rüzgarlar

Pilotların en sevmediği şeylerden biridir yan rüzgarlar çünkü yan rüzgar uçağın kumandalarını kontrol etmeyi çok zorlaştırır. Özellikle iniş ve kalkış sırasında ki yan rüzgarlar uçağın kuyruğunun piste çarpmasına neden olabilir.

• Stabil Olmayan Yaklaşma

Pilotların piste yaklaşmaları sırasında denge ve kontrol çok önemlidir. İniş sırasında yapılan dengesiz kontroller kuyruk çarpmasına neden olabilmektedir. Stabil olmayan yaklaşmalarda pilotlar pas geçmelidir.

• Pilotlarda Oluşabilecek Dikkat Dağınıklığı

Pilotlar her ne kadar çok özel testlerden geçerek kokpitte oturmaya laik olsalar da onlarda herkes gibi insan bazı zamanlar dikkat dağınıklığı nedeniyle stabil olmayan yaklaşma gibi durumlar yüzünden uçağın kuyruğunu piste vurabiliyor. Bunlara örnek vermek gerekirse; rotasyon tekniği, yanlış flap ve slat ayarları, yanlış trim ayarı, vb.

Tail Strike ‘a Karşı Alınan Önlemler

• Tailskid

Bazı uçakların kuyruk kısmında tailskid adı verilen kuyruk kızağı bulunur. Bazı uçaklarda tailskid iniş-kalkış sırasında otomatik olarak açılır; bazılarında ise sabittir. Bu parça uçağın kuyruk vurması durumunda uçağı korur. Bazı kuyruk kızaklarının üzerinde yeşil ve kırmızı çizgiler bulunmaktadır. Kuyruk çarpması sonrası teknik ekip bu tailskid i kontrol ederler; eğer tailskiedde kırmızı indikatör gözüküyorsa uçağın kuyruk çarpması sonucu hasar aldığını ve bakıma girmesi gerektiği belli olur.

• Kuyruk Tekerleği

Bazı uçaklarda kuyruk bölümünde ekstra bir tekerlek bulunur; bu tekerlek kuyruğun çarpması durumunda sürtünmeyi azaltarak kuyruğun zarar görmesini engeller.

 

Aşağıda ki video da derlenmiş farklı uçak tiplerinde kuyruk çarpmalarını görebilirsiniz.