Emergency – Acil Durum Nedir?

Çoğumuz “May Day May Day May Day” kelimesini duymuşsunuzdur ve bunun acil durumu ifade ettiğini biliyorsunuzdur. Peki havacılıkta acil durum nedir? Kategorileri nelerdir? Gelin yazımız da hep beraber bu konuyu inceleyelim.

Havacılıkta yaşanan  Emergency (acil durum) durumuna göre iki tip aciliyet sınıfı vardır bunlar Urgency (Öncelik) ve Distress (Tehlikeli) ‘dir. Bu iki durumda da farklı işleyişleri vardır.

Urgency (Öncelik)

Urgency yani öncelik gerektiren durumlar olarak adlandırılır. Çok tehlikeli olmayan ama öncelik gerektiren durumlarda kullanılır yani potansiyel bir tehlike durumda kullanılır. Bu durumlar;

• Uçakta çıkan bir arbede
• Çift motorlu bir uçağın tek motorunu kaybetmesi
• Bir yolcunun acil tıbbi yardıma ihtiyaç duyması

gibi durumlar urgency durumlardır

Urgency durumunda pilotlar telsizle “Pan-Pan, Pan – Pan, Pan – Pan” şeklinde çağrı yaparak bir urgency durum yaşadıklarını ATC frekansında bildirirler. Bu durumda urgency gerektiren uçağın geçiş ve iniş üstünlüğü vardır. ATC ‘ler bu uçağa gerekli öncelikleri verir. Ayrıca telsiz frekansında sessizliğe gerek yoktur.

Aşağıda Air Canada ‘ya ait bir Airbus A – 320 ‘nin fren arızası hakkında acil durum deklare edişinin örneği bulunmaktadır.

Pilot: Edmonton, Air Canada 329 Pan-Pan Pan-Pan Pan-Pan, we have lost our normal breaking, we still have alternative breaking and we will be landing on 30 shortly.

Distress(Tehlike)

Distress yani tehlikeli durumları örneklendirmek  gerekirse;

• Uçakta ki tüm motorların kaybı
• Uçakta yangın veya patlama
• Hidrolik sistemlerde arıza

gibi durumlar Distress durumlardır. Distress de pilotlar ATC frekansına “May-Day May-Day May-Day” şeklinde uyarıda bulunurlar ve frekansta sessizlik sağlanmak zorundadır. ATC Distress durumunda ki uçağa gerekli geçiş ve iniş önceliğini vermek zorundadır.

Aşağıda örnek olarak US Airways ‘in 1549 sefer sayılı Airbus A-320 tipli uçağının kuş çarpması sonucu iki motorunun da itiş gücünü kaybetmesinden sonra first officer ‘ın durumu kuleye bildirmesi;

Pilot: Mayday Mayday Mayday…this is…Cactus fifteen thirty nine hit birds, we’ve lost thrust in both engines, we’re turning back towards LaGuardia.

Bütün acil durumlarda 121.500MHz uluslararası acil durum frekansıyla uçaklar; atc ile iletişime geçer. ATC pilotlara yaşadıkları sorunun ne ve nasıl olduğunu, uçakta kaç kişi bulunduğunu, herhangi bir yardım isteyip istemediklerini sorar örneğin uçakta hasta varsa ambulans isteyip istemediklerini, uçakta yangın varsa itfaiye isteyip istemediklerini sorar.

İniş gerçekleştikten sonra uçak yolcu ve mürettebat için tehlike oluşturuyorsa yani yangın, patlama, sızıntı gibi hadiseler yaşanıyorsa evacuation (tahliye) işlemi başlar acil çıkış kapıları açıldığında slidelar(Acil tahliye kaydırakları) kendiliğinde şişer ve yolcular ve mürettebat uçağı hızlı bir şekilde tahliye eder.

Telsiz arızası, uçak kaçırılması gibi acil durumlarda pilotlar kule ile iletişime geçemezler ve transponder (transponder hakkında detaylı bilgi için tıklayın) adı verilen uçakların radarlarda gözükmesini yarayan cihaza acil durum kodlarını girerler;

• Yasadışı Girişim 7500
• Telsiz Arızası 7600
• Acil Durum 7700

olarak transponder kodlarını (squawk) değiştiriler.

 

 

Kaynak

https://www.ntsb.gov/investigations/AccidentReports/Reports/AAR1003.pdf