Uçuşlarda Kontrol Listesi – Check List Nedir?

Havacılık, bilindiği üzere hataları kaldırmayacak bir sektördür. Yapılacak en ufak bir hata kabinde bulunan yüzlerce yolcu ve mürettebatın hayatını tehlikeye sokabilir. Bundan dolayı uçuş sırasında belirli zamanlarda pilotlar kendilerine verilen check list adı verilen listelerle yapılması gerekenleri kontrol ederler/yaparlar. Kontrol listelerini Normal Procedures (Normal prosedür) ve Abnormal Procedures (Anormal prosedür)olarak ikiye ayırabiliriz. Kontrol listeleri uçaklarda hardcopy (basılı kopya) olarak bulunur. Günümüzde teknolojinin gelişmesiyle birlikte çoğu havayolu şirketi check listleri kokpitte pilotların yanlarında bulunan tabletler aracılığıyla yapmaktadırlar.

Check list işlemi şöyle işlemektedir; kokpitte bulunan iki pilottan biri listeyi okur, diğer pilot ise okunan sistemin durumunu kontrol eder veya okunan işlemi uygular ve okunan işlem uygulanmışsa “checked” diye geri bildirim vererek o işlemin yapıldığını onaylar.

Normal Procedures (Normal Prosedür)

Normal prosedür her uçuşta; uçuşun belirli safhalarında  zorunlu olarak yapılmaktadır. Bu evrelere örnek vermek gerekirse;

• Pre Start (Motor Çalıştırmadan Önce)
• Startup (Çalıştırma Sırasında)
• Before Taxi (Taksi Öncesi)
• Taxi (Taxi Sırasında)
• Before Take Off (Kalkış Öncesi)
• After Take Off (Kalkış Sonrası)
• Cruise (Düz Uçuş Sırasında)
• Approach (Yaklaşma Sırasında)
• Landing (İniş Sırasında)
• After Landing (İniş Sonrası)
• Parking / Shutdown (Park ve Motor Kapama Sırasında)

Örnek Bir Normal Prosedür Kontrol Listesinin Uygulanması

C: Kaptan Pilot – F/O: First Officer (Yardımcı Pilot)

—

İniş Sonrası Kontrol Listesi

C: After Landing Check list. Spoilers disarmed.

F/O:(Spoilerları disarmed konuma getirir.) Checked.

C:Flaps retract.

F/O: (Flapleri sıfır konumuna alır.) Checked.

C:Landing Lights OFF

F/O: (Landing lights ları off konumuna alır.) Checked.

C:Strobe Lights OFF

F/O: (Strobe lights ları off konumuna alır.) Checked.

C: APU Start

F/O:( APU ‘yu devreye sokar.) Checked.

C: Brake Temprature Check

F/O:(Frenlerin ısısını kontrol ederek normal değerlerde olduğunu görür ve derecesini söyler.)

C: (Checklist bitmiştir.) After landing checklist completed.

Abnormal Procedures (Anormal Prosedür)

Anormal prosedür ise uçağın anormal bir duruma girdiği zaman yani motor kaybı, iniş takımlarının açılmaması gibi durumlarda uygulanan prosedürlerdir. Anormal bir durum yaşanmadığı sürece bu prosedürler uygulanmaz. Abnormal Procedures örnek vermek gerekirse;

• Ditching (Suya İniş)
• Emergency Evacuation (Acil Durum Tahliyesi)
• Engine Failure (Motor Arızası)
• Rejected Takeoff (Kalkıştan Vazgeçme)

Burada yazılmış olan tüm bilgiler sadece genel bilgi vermek amacıyla yazılmıştır.